Czy miłość do słowa można przekuć w międzynarodowy sukces zawodowy? Twórczyni projektu „Wielowarstwie. Donosy (z) ciała miasta”, laureatka Stypendium Artystycznego Prezydent Miasta Łodzi oraz nałogowa spacerowiczka – udowadnia, że jest to możliwe. Absolwentka polonistyki i kulturoznawstwa ze specjalizacją twórcze pisanie na Wydziale Filologicznym UŁ opowiedziała nam o procesie DOŚWIADCZANIA, które umożliwiło jej rozwinięcie kariery w oparciu o pasję do otaczającego ją świata oraz wrodzoną, humanistyczną wrażliwość. Poznajcie drogę, którą przebyła Magdalena Skrzypczak i przekonajcie się, że studia kulturoznawcze to coś więcej niż nauka o sztuce!

W jaki sposób przedstawiasz się innym ludziom? Albo jak chciałabyś im się przedstawiać?

Raczej unikam szuflad i etykiet. Przez całe życie starałam się nie definiować, ale jeśli już jest taka potrzeba, to zaznaczam, że jestem doktorą nauk humanistycznych, literaturoznawczynią, kulturoznawczynią, malarką i pisarką. Chociaż z tą „pisarką” miałam wątpliwości do momentu debiutu, bo – choć dużo pisałam i opowiadałam – dopiero po nim mogę powiedzieć, że jestem autorką.

Żeby zdobyć te wszystkie tytuły, musiałaś przejść długą drogę. Jak wyglądała Twoja ścieżka i w jaki sposób znalazłaś się w tym miejscu, w którym jesteś?

Ja cały czas jestem w drodze [śmiech]. Eksploruję swoje ścieżki indywidualne, prywatne i współdzielone z Innymi. Wszystko rozpoczęło się od wyboru filologii polskiej. To była przygoda, którą potem uzupełniło kulturoznawstwo. Całe życie pisałam, od dziecka malowałam, rysowałam i wiedziałam, że jestem radykalną humanistką i raczej nic nie da się z tym zrobić. Studia kulturoznawcze uzupełniły moją wiedzę zdobytą na filologii polskiej, uzbroiły mnie w pewne narzędzia, które zostały ze mną do dziś, ponieważ… jestem uzależniona od chodzenia! A ponieważ kochałam teatr – na filologii polskiej realizowałam specjalizację teatrologiczną i dziennikarską – po studiach filologicznych rozpoczęłam naukę w Studium Doktoranckim Języka, Literatury i Kultury UŁ.

Napisałam pracę doktorską na temat strategii literackich i pisarskich Tadeusza Kantora. W trakcie studiów doktoranckich zdecydowałam się jeszcze na studia z malarstwa i rysunku na Akademii Sztuk Pięknych. Chciałam być jeszcze przez moment w krwiobiegu akademii artystycznej. Chciałam spędzać czas w pracowni z profesorami i innymi studentami, dyskutować na temat rysunków, anatomii...

W jaki sposób przygotowywałaś się do swojej pierwszej publikacji? Na pewno musiałaś przejść przez długi proces.

Przede wszystkim był to proces lekturowy! Ćwiczenie wyobraźni, rozmowy z naukowcami i z moimi znajomymi – ze studentami różnych dziedzin. Bardzo ważną rolę odegrali w mojej edukacji prof. Barbara Stelmaszczyk, prof. Jacek Brzozowski oraz prof. Joanna Ślósarska, która tak właściwie zaraziła mnie pasją do „wynajdywania codzienności” – to jest termin Michela de Certeau.  Moje refleksje na temat kulturotwórczej funkcji spaceru i chodzenia mają swoje źródła w lekturach z zakresu kulturoznawstwa i antropologii.

Skoro zawsze pisałam, to poszukiwałam jednocześnie okazji do dyskusji nad tekstami (moimi i innych osób).  Zostałam zaproszona na warsztaty w Domu Literatury w Łodzi – prowadzone przez dwóch łódzkich autorów, poetów: Przemka Owczarka i Rafała Gawina. To właśnie Przemek wybrał moje pierwsze opowiadanie do publikacji – był wtedy redaktorem naczelnym “Arterii”.

Czy ludzie wokół Ciebie zachęcali Cię do tego, żebyś publikowała swoje teksty?

Zdecydowanie tak, szczególnie prowadzący warsztaty i uczestnicy tych spotkań literackich.  W procesie twórczym ważną rolę odgrywają głosy krytyczne. Wspierało mnie solidne grono – to byli też moi bliscy, przyjaciele... Wszyscy uważali, że jestem kosmitką [śmiech]! No i spoko, jestem, wszystko się zgadza, hah!

Czy pamiętasz w swoim życiu punkt przełomowy, który sprawił, że zdecydowałaś się związać zawodowo ze sztuką?

O tym, że chcę  zająć się literaturą (czy szerzej: sztuką), wiedziałam chyba od zawsze (mam dwie lewe ręce do innych spraw [śmiech]). Myślę, że wybór tej ścieżki był dość oczywisty, choć spontaniczny, bo ta pasja wykuwała się również w rozmowach z ludźmi, ze znajomymi, z nieprzypadkowo spotkanymi osobami, które niespodziewanie wyrastały na niezwykle ważne dla mnie postaci. Dyskutując, dowiadywałam się coraz więcej o sobie. Podróżując, odwiedzając w trakcie tych podróży galerie sztuki, muzea, uświadamiałam sobie, co mnie kręci najmocniej.

W trakcie studiów doktoranckich wyjechałam na stypendium zagraniczne do Paryża i tam doświadczyłam zupełnie innej rzeczywistości. Nagle świat sztuki zmniejszył się (skompresował) – ale tylko pozornie, bo tak naprawdę wszystko było na wyciągnięcie ręki. Ja sama miałam ten swój „pakiet startowy”, ale to również inni ludzie uruchamiali we mnie moje pasje. Poznawałam coraz więcej artystów, pisarzy, poetów, muzyków i inne interesujące osoby, które zaczęły współdzielić ze mną pewne drogi…

Jak wspominasz czas swoich wyjazdów za granicę na studiach?

Na pewno bardzo twórczo, ponieważ poznałam wiele ciekawych osób. Oczywiście dużo wędrowałam, spędzałam czas w Luwrze, Centre Pompidou, Musée de l’Orangerie albo Musée d’Orsay… Czas paryski to był czas dojrzewania do świadomości, że chcę wiązać swoją przyszłość z nauką i sztuką, że chcę połączyć badania naukowe i teorię z praktyką artystyczną. Sprawiało mi to przyjemność, dawało satysfakcję i stanowiło motywacją do ciągłego rozwoju.

W naszej rozmowie pada dużo nazwisk twórców i naukowców, a także wiele metafor nawiązujących do motywów literackich. Rozumiem, że tę wiedzę zdobyłaś podczas nauki. Jak Twoje studiowanie wpłynęło na Twój sposób pojmowania świata oraz sposób pisania?

Tego nie da się odciąć ani uciszyć w jakikolwiek sposób. Doświadczenia ze studiów (analizy, interpretacje, krytyka, procesy przygotowywania tekstów teoretycznych i literackich) odkładały się „warstwami” w mojej wyobraźni. To, że teraz odwołuję się do jakichś figur, jest dla mnie istotne, ponieważ wynika z procesu mojego kształcenia.

W toku tego procesu poznałaś narzędzia i metody, które sprawiły, że tworzysz i piszesz w pewien określony sposób. Jesteś w stanie wskazać jakieś techniki lub wskazówki, które uzyskałaś podczas studiów, a które wykorzystujesz teraz w praktyce?

Przede wszystkim na studiach filologicznych było to badanie tekstów preromantycznych, romantycznych, młodopolskich... Zawsze fascynował mnie chaos twórczy, z którego wykuwały się rozmaite opowieści. W trakcie studiów kulturoznawczych na zajęciach prof. Ślósarskiej odkryłam dla siebie „retorykę chodzenia” i „figury wędrowne”, przez które można „filtrować” rzeczywistość, rekonstruować ją (np. w spojrzeniu) w trakcie wędrówki. Podobnych narzędzi, „soczewek” percepcyjnych dostarczają teorie procesu twórczego i np. antropologia przestrzeni.

Czy w czasie studiów udzielałaś się w jakimś kole naukowym?

Tworzyliśmy ze znajomymi Koło Pasjonatów Literatury i Sztuki XIX w., a potem prof. Ślósarska włączyła mnie w krwiobieg Stowarzyszenia Literackiego im. K. K. Baczyńskiego i od 2011 roku byłam jego wiceprzewodniczącą (od zeszłego roku jestem sekretarzynią SLKKB). Stowarzyszenie ma korzenie akademickie. W trakcie studiów brałam udział w konferencjach, uczestniczyłam w warsztatach, wraz ze znajomymi aktywizowaliśmy lokalne środowiska twórcze, organizowaliśmy konkursy poetyckie etc. W 2013 roku zakochałam się w Portugalii i od tego czasu jestem w drodze między Polską a Portugalią. Przeszłam Portugalię z południa na północ, z północy na południe (właściwie wzdłuż i wszerz) i o tym też trochę pisałam.