Akademia Ciekawej Chemii

Październik  23.10.2024
dr hab. Kamila Borowczyk
„Świnka morska” – mysz czy królik. Zwierzęta w badaniach laboratoryjnych. 

Badania z wykorzystaniem zwierząt budzą skrajne emocje i poddawane są moralnej ocenie. Skłaniają do odpowiedzi na pytanie, czy potrzeba opracowania nowych, lepszych technologii tworzenia leków, produkcji żywności, czy projektowania bardziej efektywnych procedur medycznych jest ważniejsza niż zdrowie i cierpienie zwierząt?  

Część społeczeństwa uważa za zasadne używanie zwierząt w celach naukowych. Inni są zdania, że nie można poświęcać żywych organizmów. Przeciwnicy często nie zdają sobie także sprawy, iż sami korzystają z wyników tych badań, nie zwracając uwagi na fakt, że testy na zwierzętach prowadzą do poprawy jakości wytwarzanego produktu, a w konsekwencji poprawy życia ludzi. Często przytaczanym argumentem jest złe traktowanie zwierząt uczestniczących w prowadzonych badaniach naukowych… 

Czy jest tak w rzeczywistości? Ile wiemy na temat procedur z udziałem zwierząt? Jak wyglądają ośrodki badań z udziałem zwierząt? Jakim procedurom poddawane są zwierzęta laboratoryjne? Czy i w jaki sposób badacze starają się zapewnić dobrostan zwierzętom laboratoryjnym? I ostatnie pytanie, czy my możemy dać tym zwierzętom drugie życie?  

Odpowiedzi na te pytania będą tematem wykładu zatytułowanego „Świnka morska, mysz, czy królik – zwierzęta w badaniach laboratoryjnych?”.

Dr hab. Kamila Borowczyk w 2008 r. ukończyła z wyróżnieniem studia magisterskie na Wydziale Chemii Uniwersytetu Łódzkiego, a w 2012 r. obroniła, również z wyróżnieniem, rozprawę doktorską zatytułowaną „Homocysteina jako składnik białek człowieka i innych ssaków, badania chromatograficzne”. W czerwcu tego roku uzyskała stopień doktora habilitowanego. Jako adiunkt w Katedrze Chemii Środowiska Wydziału Chemii UŁ prowadzi wykłady i laboratoria związane z tematyką  pobierania i przygotowania próbek biologicznych do analizy technikami separacyjnymi. Obecnie Jej działalność naukowa dotyczy opracowywania nowych, przyjaznych środowisku narzędzi analitycznych umożliwiających analizę próbek biologicznych oraz żywności.   

Doświadczenie w pracy ze zwierzętami laboratoryjnymi dr Borowczyk zdobyła na zagranicznych stażach naukowych realizowanych w USA na University of Medicine and Dentistry of New Jersey oraz Rutgers University. Jest stypendystką grantów Preludium  i Sonata finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, programu „Top 500 Innovators – Science, Management, Commercialization” finansowanego przez MNiE, realizowanego w Stanford University oraz programu im. Mieczysława Bekkera finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. Jest także laureatką nagrody indywidualnej przyznanej przez Polską Akademię Nauk, Oddział w Łodzi.  

Listopad 20.11 2024
Dr Michał Wasiak
Koloidy, czyli co mają ze sobą wspólnego: smog, majonez i greckie Ouzo. 

Wykład będzie dotyczyć układów koloidalnych. Na wykładzie przedstawiona zostanie definicja koloidów, omówione zostaną różne rodzaje koloidów, ze zwróceniem uwagi na ich występowanie w otaczającym świecie. Omówione będą struktura i charakterystyczne właściwości układów koloidalnych. Mowa będzie też o roztworach związków powierzchniowo czynnych, emulsjach, mikroemulsjach i emulsjach bezsurfaktantowych.

Dr Michał Wasiak ukończył studia magisterskie na kierunku Chemia, na Wydziale Fizyki i Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Od początku swojej działalności naukowo-dydaktycznej zatrudnony w Katedrze Chemii Fizycznej UŁ, początkowo na etacie asystenta, obecnie na etacie adiunkta. W 2007 obronił na wydziele Fizyki i Chemii UŁ stopień doktora nauk chemicznych.
Tematyka badacza, którą się zajmuje obejmuje głównie termodynamikę roztworów, w szczególności procesu micelizacji związków powierzchniowo czynnych. Główne techniki badawcze to kalorymetria, konduktometria.
Prowadzi wykłady z Chemii Fizycznej, Chemii Koloidów i Związków Powierzchniowo Czynnych, zajęcia laboratoryjne i kowersatoryjne z Chemii Fizycznej i Ogólnej, Laboratoria Specjalizacyjne. Bierze udział w organizowaniu i prowadzeniu warsztatów w ramach Akademii Ciekawej Chemii od początku ich działalności.

Grudzień 18.12.2024
Dr Michał Piotrowicz 
Przypadek czy wiedza i lata pracy – słów kilka skąd się biorą leki. 

Dr Michał Piotrowicz ukończył Międzywydziałowe Studia Matematyczno-Przyrodnicze na Uniwersytecie Łódzkim z chemią jako kierunkiem wiodącym. W 2014 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Reakcje Fujiwara-Moritani ferrocenu i pirenu. Badania fotofizyczne nowych fluoroforów pirenylowych”. W latach 2014-2019 pracował w firmie biotechnologicznej Oncoarendi Therapeutics S. A., jako chemik medyczny. W 2019 roku powrócił na Wydział Chemii Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Chemii Organicznej. Dr Michał Piotrowicz był wykonawcą kilku grantów Narodowego Centrum Nauki oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Jest współautorem patentów i publikacji naukowych o zasięgu międzynarodowym. W swojej pracy dydaktycznej prowadzi zajęcia z zakresu chemii organicznej. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół chemii metaloorganicznej, fotochemii oraz chemii medycznej. 

Informacje dotyczące wykładu: 

Przypadek czy wiedza i lata pracy – słów kilka skąd się biorą leki 

Choroby towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Od wieków poszukiwane są substancje, które pomagają w leczeniu różnych schorzeń. Za ojca medycyny uznaje się Hipokratesa (ok. 460 p.n.e. – ok. 377 p.n.e.), którego sentencja „po pierwsze nie szkodzić” jest aktualna również w czasach obecnych i powinna być brana pod uwagę przy wprowadzaniu do użytku nowych leków. 

Obecnie nad każdym nowym lekiem pracuje wielu badaczy: chemików, biologów czy biotechnologów a sam proces jest długi, pracochłonny i nie zawsze kończy się sukcesem. Substancje poddawane są wielu testom mikrobiologicznym, toksykologicznym itp. aby pewnym było, że działanie terapeutyczne nie niesie za sobą wielu skutków ubocznych. Ale czy zawsze taką drogę pokonywał związek chemiczny zanim stał się lekiem? – tego z pewnością dowiecie się z dzisiejszego wykładu. 

Styczeń 22.01.2025
Dr Aleksandra Szcześniak
Czym to pachnie, czyli kilka słów o chemii zmysłów?   

Dr Aleksandra Szcześniak studia chemiczne ukończyła na Wydziale Fizyki, Chemii i Matematyki Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie jest starszym wykładowcą w Katedrze Dydaktyki i Popularyzacji nauki. Prowadzi wykłady „Chemia surowców kosmetycznych” i Chemia środków zapachowych”. Od 2013 współpracuje z Publicznym Liceum Uniwersytetu Łódzkiego

Informacje dotyczące wykładu: 

Czym to pachnie, czyli kilka słów o chemii zmysłów? 

Człowiek poznaje świat za pomocą zmysłów, a węch i smak to jedne z najważniejszych. Za pomocą tych zmysłów człowiek i zwierzęta zdobywają informacje o pożywieniu, poszukują partnerów, zostają ostrzeżeni przed niebezpieczeństwem. Czym zatem jest zapach? Dlaczego patrzenie na cukier nie pozwala poznać jego smaku? Jaki jest związek między budową związków chemicznych a ich wpływem na nas i nasze życie? Mam nadzieję, że odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w moim wykładzie

Marzec 5.03.2025
Dr hab. Stanisław Porwański
Kilka słów o cukrach, czyli chemia słodkiego smaku.

Dr hab. Stanisław Porwański prof. UŁ, ukończył studia na Wydziale Matematyki-Fizyki i Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Z uczelnią związał swoją działalność naukową i dydaktyczną od piątego roku studiów do dnia dzisiejszego. Obecnie pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Katedrze Chemii Organicznej i Stosowanej. Swoje doświadczenie w dziedzinie cukrów rozwijał w ramach współpracy z ośrodkami francuskimi w Lyonie i Nancy.  

Aktualne badania dotyczą fukcjonalizowania sacharydów w kierunku takich pochodnych jak: organokatalizatory, kryptandy czy najnowsze surfaktanty.  

Prowadzi liczne zajęcia dydaktyczne przede wszystkim z Chemii Organicznej, Spektroskopii oraz Chemii Stosowanej i Zarządzania Chemikaliami. 

Informacje dotyczące wykładu: 

Cukry jako związki pochodzenia naturalnego, są bardzo ciekawym choć trudnym obiektem badawczym. Zaliczane są do grupy surowców odnawialnych, co niewątpliwie wpływa dodatkowo na ich atrakcyjność. 

W popularnonaukowym wykładzie o cukrach, znajdą się informacje na temat ich budowy, podziału czy podstawowych reakcjach, ale także te mniej naukowe, podawane z przymrużeniem oka. Mam nadzieję, że wiedza ta przysporzy nowych miłośników tej rodzinie słodkich, chemicznych struktur. 

Marzec 26.03.2025
Dr Monika Skowron

Czy chemia może być sucha

Dr Monika Skowron jest adiunktem w Katedrze Chemii Nieorganicznej i Analitycznej. Jako nauczyciel akademicki prowadzi wykłady, konwersatoria i laboratoria związane z chemią analityczną, a w szczególności z analizą instrumentalną.  

Informacje dotyczące wykładu: 

Badania laboratoryjne stanowią niezwykle ważny element medycyny, ochrony środowiska czy przemysłu. W wielu przypadkach, związanych zwłaszcza z diagnostyką medyczną niezwykle istotne jest, w celu podjęcia właściwych decyzji, szybkie uzyskanie wyników badań różnych parametrów zawiązanych ze zdrowiem. W niektórych chorobach przewlekłych konieczna jest stała i częsta kontrola określonych parametrów np. poziomu glukozy we krwi. W takich przypadkach wygodnym jest umożliwienie choremu przeprowadzenie niezbędnej analizy w domu, bez profesjonalnego przygotowania analitycznego. Odpowiedzią na zapotrzebowanie na szybkie i proste analizy są tak zwane szybkie testy i urządzenia będące narzędziem szybko rozwijającej się techniki analitycznej zwanej „suchą chemią”. Dlaczego sucha chemia? Jak zbudowane są szybkie testy, jak działają i do czego możemy je wykorzystać? Jakie są najnowsze osiągnięcia i jaka jest przyszłość tej dziedziny analityki? Na te pytania będzie można uzyskać odpowiedź na wykładzie w ramach Akademii Ciekawej Chemii. 

Kwiecień 23.04.2025

dr Dominik Szczukocki, prof. UŁ &i dr Barbara Krawczyk

Cyjanobakterie - sprzymierzeńcy czy wrogowie? 

 Dr Dominik Szczukocki jest profesorem uczelni na Wydziale Chemii Uniwersytetu Łódzkiego.  Ukończył m.in. studia podyplomowe Ochrona Środowiska oraz Mikro i nanotechnologie na Politechnice Łódzkiej, a także studium podyplomowe Analityka w Ochronie Środowiska w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prowadzi zajęcia z Toksykologii dla studentów Uniwersytetu Łódzkiego. 

 Dr Barbara Krawczyk jest adiunktem w Katedrze Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Wydziału Chemii Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończyła studia podyplomowe z Ochrony Środowiska na Politechnice Łódzkiej oraz BHP na Uniwersytecie Łódzkim. Jest koordynatorem zajęć z Chemii Środowiska dla studentów Wydziału Chemii UŁ.  

Główna tematyka badawcza prelegentów związana jest wpływu ksenobiotyków na wzrost fitoplanktonu, efektywność zakwitów i biosyntezę toksyn. Ponadto prowadzą badania dotyczące analizy toksyn sinicowych w środowisku i materiale biologicznym. 

Informacje dotyczące wykładu: 

Cyjanobakterie, czyli sinice, swoją nazwę zawdzięczają obecnemu w ich komórkach barwnikowi – fikocyjaninie, który ma niebieskawy kolor. U większości gatunków barwnik ten częściowo maskuje zielony chlorofil. Sinice należą do grupy organizmów, które posiadają zdolność wytwarzania związków organicznych na drodze fotosyntezy i możliwość asymilacji azotu atmosferycznego. Zdolności te sprawiają, że są one pionierami – rosną wszędzie tam, gdzie znajda odrobinę wody, soli mineralnych i światła, przygotowując grunt dla organizmów bardziej wymagających tj. rośliny czy zwierzęta. Współżyją z tkankami roślin wyższych i niższych, glonami, wiciowcami, a z grzybami tworzą porosty. Sinice wodne stanowią niepożądany składnik biocenozy, szczególnie w okresie tzw. zakwitów, bowiem zużywają tlen, a dodatkowo wydzielają do wody substancje toksyczne dla innych organizmów tam żyjących. Mogą stanowić zagrożenie również dla ludzi. 

Sinice mają też swoje pozytywne znaczenie. Hodowla sinic ma wiele zalet, przede wszystkim cechuje się szybkim wzrostem, dlatego mogą być zbierane przez cały rok i z wysoką wydajnością. W południowo-wschodniej Azji niektóre gatunki sinic są przysmakiem, również wyciągi z nich możemy spotkać w coraz popularniejszych suplementach diety. Organizmy te rosną także w środowiskach wód zasolonych oraz pochodzących ze ścieków, można więc je wykorzystać w celu ich oczyszczania. Rosnące zaś w pobliżu zakładów emitujących gazy spalinowe bogate w CO2, mogą go utylizować. W związku z tym, w ostatnich latach prowadzone są intensywne badania nad wykorzystaniem glonów do produkcji biopaliwa trzeciej generacji.